Najbardziej rozpowszechnione w historiografii określenie tego państwa – Republika Weimarska (niem. Weimarer Republik) – zostało ukute przez Adolfa Hitlera. W ustach nazistów nazwa ta miała wyraźnie negatywne nacechowanie. Pierwsze publiczne użycie tego terminu miało miejsce 24 lutego 1929 roku w Monachium na wiecu partii nazistowskiej. W czasie I wojny światowej zeppelinów użyto w ponad pięciu tysiącach misji bojowych - wykorzystywano je do lotów rozpoznawczych, bombardowania nieprzyjacielskich okrętów i pozycji wojsk Niemiecka odznaka brązowa szturm ogólny II wojna. Oryginał. oryginał. 425, 00 zł. 435,95 zł z dostawą. Produkt: Niemiecka odznaka brązowa szturm ogólny II wojna. dostawa za 12 dni. 10 osób licytuje. Firma. Materiały archiwalne z lat 1908-1939. Materiały archiwalne z okresu II wojny światowej. Archiwalia Wojska Polskiego z lat 1943-1945. Archiwalia Wojska Polskiego po 1945r. Kolekcja Wojskowej Komisji Archiwalnej. Akta Personalne i Odznaczeniowe. Zbiory fotograficzne. Zbiory kartograficzne. Kolekcja regulaminów, instrukcji i aktów prawnych . II Wojna Światowa - największy konflikt zbrojny w historii świata, trwający od 1 września 1939 do 2 września 1945 roku (w Europie do 9 maja 1945), obejmujący zasięgiem działań wojennych prawie całą Europę, wschodnią i południowo-wschodnią Azję, północną Afrykę, część Bliskiego Wschodu i wszystkie oceany. Niektóre epizody wojny rozgrywały się nawet w Arktyce i Ameryce Północnej. Poza większością państw europejskich i ich koloniami, brały w niej udział państwa Ameryki Północnej i Ameryki Południowej oraz Azji. Głównymi stronami konfliktu były państwa Osi i państwa koalicji antyhitlerowskiej (alianci). W wojnie uczestniczyło 1,7 mld ludzi, w tym 110 mln z bronią. Według różnych szacunków zginęło w niej od 50 do 78 milionów ludzi. Od lewej Benito Mussolini i Adolf Hitler Informacje Konflikt II Wojna Światowa Data 1 września 1939 - 2 września 1945 Lokalizacja Europa, Pacyfik, Atlantyk, Azja, Środkowy Wschód, Afryka, Ameryka Północna, Morze Śródziemne Wynik Zwycięstwo aliantów Alianci Państwa Osi Wojujący Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR) Stany Zjednoczone Ameryki (USA) Imperium Brytyjskie Republika Chińska Francja Kanada Australia Nowa Zelandia Związek Południowej Afryki (ZPA) Grecja Norwegia Belgia Republika Czechosłowacka (RCz) Brazylia II Rzeczpospolita Polska (II RP) III Rzesza Carstwo Bułgaria Finlandia Królestwo Italii Japonia Królestwo Rumunii Królestwo Jugosławii (od marca 1941 roku) Republika Słowacka Królestwo Węgier Dowódcy Józef Stalin Franklin Delano Roosevelt Winston Churchill Adolf Hitler Hirohito Benito Mussolini Straty wśród żołnierzy 16 000 000 8 000 000 Straty wśród cywilów 45 000 000 4 000 000 Łączne straty 61 000 000 12 000 000 Sprzęt i uzbrojenie: Państwa osi: StG 44 Broń: Mauser 98 Typ 99 Arisaka StG 44 Gew43 Kar98K Typ 3 Taisho Typ 1 Typ 92 pistolet maszynowy MP 40 pistolet maszynowy Typ 100 granatnik Typ 10 Taisho rkm Typ 11 Taisho ukm MG 34 ukm MG 42 granatnik przeciwpancerny Panzerfaust granatnik przeciwpancerny Panzerschreck Pojazdy: samochód ciężarowy Opel Blitz czołg lekki Panzerkampfwagen I czołg lekki Panzerkampfwagen II czołg średni Panzerkampfwagen III czołg średni Panzerkampfwagen IV czołg średni Panzerkampfwagen V Pantera czołg ciężki Panzerkampfwagen VI Tygrys czołg ciężki Panzerkampfwagen VI B Tygrys Królewski działo samobieżne Jagdpanzer IV haubica samobieżna Wespe Nebelwerfer Panzerwerfer 42 Samoloty: Messerschmitt Bf 109 Messerschmitt Bf 110 Messerschmitt Me 262 Henschel Hs 129 Heinkel He 111 Junkers Ju 87 Stuka Junkers Ju 88 Dornier Do 17 Focke-Wulf Fw 200 Kondor CANT Zimorodek Fiat Fiat Strzała Fiat Fiat Macchi Macchi Błyskawica Macchi Chart Savoia-Marchetti Krogulec Savoia-Marchetti Okręty: Okręt podwodny typu IIA Okręt podwodny typu IIB Okręt podwodny typu IIC Okręt podwodny typu IID Okręt podwodny typu VIIA Okręt podwodny typu VIIB Okręt podwodny typu VIIC Okręt podwodny typu VIID Pancernik Schleswig-Holstein Pancernik typu Scharnhorst Pancernik typu Bismarck Pancernik typu Yamato Niszczyciel typu 1934 Niszczyciel typu 1936 Niszczyciel typu 1936A Torpedowiec typu 1939 Kuter torpedowy typu MAS 501 Inne: V-1 V-2 Alianci: Mosin-Nagant PPSz 41 Broń: karabin Springfield M1903 karabin Lee-Enfield Karabin Fiodorowa karabin Mosin-Nagant karabin M1 Garand karabin Arsenal M23 karabin Austen pistolet maszynowy M3 pistolet maszynowy Owen pistolet maszynowy PPD pistolet maszynowy PPSz 41 pistolet maszynowy Sten pistolet maszynowy Thompson Lanchester Browning M1918 Browning M1919 Bren rkm DP wkm DSzK granat Bomba Millsa granatnik przeciwpancerny Bazooka PIAT Pojazdy: samochód terenowy Jeep Willis samochód terenowy GAZ-64 samochód terenowy GAZ-67 samochód ciężarowy ZiS-5 samochód ciężarowy ZiS-6 samochód ciężarowy Bedford QL samochód ciężarowy GMC CCKW samochód ciężarowy Studebaker US6 czołg lekki T-40 czołg lekki T-60 czołg lekki T-70 czołg lekki T-28 czołg średni T-34 czołg ciężki T-35 czołg ciężki KW-1 czołg ciężki KW-2 czołg ciężki IS-1 czołg ciężki IS-2 czołg lekki LT-40 czołg lekki Renault R-35 czołg lekki FCM 36 czołg lekki 7TP czołg lekki M2 Light Tank czołg lekki M3 Stuart czołg średni M4 Sherman działo samobieżne SU-100 M3 Scout Car M3 Half-truck STZ-5 Unic P107 BM-13 BM-8-48 BM-31-12 Artyleria: haubica M-30 Samoloty: Polikarpow I-16 Jakowlew Jak-1 Jakowlew Jak-3 Jakowlew Jak-9 Iljuszyn Ił-2 Iljuszyn Ił-10 ŁaGG-3 Ławoczkin Ła-5 Ławoczkin Ła-7 MiG-3 Hawker Huragan Supermarine Spitfire North American P-51 Mustang Curtiss Jastrząb 75 Grumman F6F Czarownica Karaś Łoś Avia B-534 Pietlakow Pe-2 Tupolew Tu-2 Iljuszyn Ił-4 Douglas A-26 Najeźdźca Vickers Wellington Avro Lancaster Boeing B-17 Latająca Forteca Consolidated B-24 Wyzwoliciel Boeing B-29 Superforteca Okręty: Okręt podwodny typu K Okręt podwodny typu L Okręt podwodny typu M Okręt podwodny typu S Okręt podwodny typu Szcz Okręt podwodny typu U Okręt podwodny typu Wilk (3szt.) Okręt podwodny typu Orzeł (2szt.) Niszczyciel projektu 30-K Niszczyciel typu Hunt Kontrtorpedowiec typu Wicher (2szt.) Kontrtorpedowiec typu Grom (2szt.) Kanonierka typu Worodiez (2szt.) Torpedowiec typu A 56 (4szt.) Kuter torpedowy projektu G-5 Pancernik typu Iowa (4szt.) Lotniskowiec typu Lexington (2szt.) Lotniskowiec typu Yorktown (3szt.) Lotniskowiec typu Essex (14szt.) Lotniskowiec typu Independence (9szt.) Trałowiec typu Jaskółka (6szt.) Kuter torpedowy typu PT Inne: Broń atomowa Przyczyny: Zapowiedzią nadchodzącego konfliktu był wzrost nastrojów nacjonalistycznych i dążeń ekspansywnych ze strony państw Osi. Już w październiku 1933 roku po dojściu do władzy narodowych socjalistów na czele z Adolfem Hitlerem Niemcy opuściły Ligę Narodów. Od 1936 roku trwała krwawa wojna domowa w Hiszpanii, w której starły się interweniujące państwa faszystowskie oraz Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR) rządzony przez Józefa Stalina. W marcu 1939 roku III Rzesza, Królestwo Italii oraz Rzeczpospolita Polska (II RP), która zajęła czeskie Zaolzie dokonały rozbioru Czechosłowacji (RCz). Upadek Czechosłowacji ostatecznie potwierdził fiasko monachijskiej polityki mocarstw zachodnich, których ustępstwa wobec Niemiec zachęcały ich fuhrera, Adolfa Hitlera do coraz bardziej agresywnych poczynań w Europie. Jeszcze wcześniej 24 października 1938 roku Minister Spraw Zagranicznych III Rzeszy Joachim von Ribbentrop w rozmowie z ambasadorem RP Józefem Lipskim w Berlinie wysunął roszczenia terytorialne wobec Polski. Ponadto rząd niemiecki domagał się ściślejszego powiązania politycznego Polski z Niemcami, którego wynikiem byłoby współdziałanie obu państw przeciwko ZSRR w ramach tzw. Paktu Antykominterowskiego, którego sygnatariuszem była również Japonia. Żądania te, ponawiane kilkakrotnie były przez Polskę konsekwentnie odrzucane. Rząd polski zdawał sobie sprawę z tego, że przyjęcie któregokolwiek z nich doprowadziłoby do całkowitego uzależnienia Polski od III Rzeszy. W końcu marca 1939 roku Adolf Hitler polecił dowództwu Wehrmachtu przygotowanie planu kampanii wojennej przeciwko Polsce. Opracowany w kwietniu przez dowództwo niemieckie plan uderzenia na Polskę, znany pod kryptonimem "Fall Weiss" zawierał dokładne wskazówki co do sposobów przeprowadzenia najazdu na Polskę. W kwietniu 1939 roku podjęte zostały rozmowy brytyjsko-francusko-radzieckie, które trwały do 20 sierpnia. Wielka Brytania i Francja podjęły próbę szukania porozumienia z ZSRR w celu położenia zapory agresji niemieckiej. Rozmowy zakończyły się niepowodzeniem, pretekstem ich zakończenia było stanowisko polskiego rządu, który przeciwny był żądaniom radzieckim i w ślad za nimi sugestiom brytyjsko-francuskim, by w razie podjęcia przez Związek Radziecki (ZSRR) działań przeciwko III Rzeszy Rzeczpospolita Polska wyraziła zgodę na przemarsz Armii Czerwonej przez ziemie polskie w rejonie Małopolski Wschodniej oraz Wileńszczyzny. W tym samym czasie prowadzone były rokowania niemiecko-radzieckie, które wzmogły się w sierpniu. Z inicjatywą rokowań wyszły Niemcy, które chciały zapobiec prowadzeniu wojny na dwóch frontach zapewniając sobie neutralne stanowisko radzieckie. 23 sierpnia 1939 roku po wielokrotnych próbach czynionych przez stronę radziecką i fiasku moskiewskich negocjacji w sprawie utworzenia koalicji ZSRR z Anglią oraz Francją rząd ZSRR nie mając wyboru, kierując się względami strategicznymi postanowił stworzyć Pakt o nieagresji między Niemcami a Związkiem Radzieckim na 10 lat (nazywany potocznie Paktem Ribbentrop-Mołotow), który osłabił niemiecko-japoński Pakt Antykominternowski oraz doprowadził do ochłodzenia stosunków między Niemcami, a Japonią co oddaliło groźbę walki na dwóch frontach z dwoma z Państw Osi. Realizując swoje cele podboju Europy 1 września 1939 roku III Rzesza Niemiecka dokonała inwazji na Polskę, w wyniku której 3 września Wielka Brytania oraz Francja wypowiedziały wojnę Niemcom. Ta data jest oficjalnie uważana za początek drugiej wojny światowej. Pancernik "Schleswig-Holstein" ostrzeliwujący Westerplatte Przebieg: Europa: Atak na Polskę Wojna wybuchła 1 września 1939 roku po ataku III Rzeszy na Rzeczpospolitą Polską. Pierwszy etap wojny, nazywany wojną obronną Polski lub tradycyjnie w piśmiennictwie kampanią wrześniową, rozpoczął prawdopodobnie niemiecki nalot bombowy na miasto Wieluń o godz. zaraz po nim o godz. rozpoczął się ostrzał polskiej Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte przez niemiecki pancernik Schleswig-Holstein znajdujący się w porcie gdańskim i agresja wzdłuż granicy niemiecko-polskiej. Wojska niemieckie nie atakowały na całej długości frontu, lecz na z góry zaplanowanych kierunkach. Lotnictwo niemieckie dokonując masowych nalotów niszczyło polskie lotniska, ośrodki przemysłowe, węzły komunikacyjne, bombardowało miasta i wsie. 2 września prezydent RP Ignacy Mościcki wydał dekret mianujący marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego Wodzem Naczelnym oraz swoim następcą, przekazując na czas wojny w jego ręce całą władzę cywilną oraz wojskową. Formalnie wojna nabrała charakteru światowego 3 września 1939 roku z chwilą wypowiedzenia III Rzeszy wojny przez Wielką Brytanię i Francję dzięki układom sojuszniczym z Polską. Wraz z Wielką Brytanią pomiędzy 3 a 10 września 1939 roku do wojny przystąpiły kraje wspólnoty brytyjskiej: Indie, Australia i Nowa Zelandia oraz Kanada. W tym samym dniu Królestwo Rumunii, z którym Polska związana była również sojuszem nieoczekiwanie ogłosiło neutralność. Społeczeństwo polskie zostało zdane jedynie na własne siły. Na początku wojny Królestwo Italii rządzone przez Benito Mussoliniego pozostało za zgodą Adolfa Hitlera neutralne, do wojny nie przyłączyła się również oficjalnie Japonia. Do niemieckiego ataku na Polskę przyłączyła się natomiast Republika Słowacka. W dniach 4-6 września wyjechali ze stolicy w rejon Zamościa, Lublina i Brześcia prezydent, członkowie rządu oraz ewakuowały się centralne instytucje administracji wojskowej. Po paru dniach walki niemieckie dywizje pancerne podeszły w pobliże Warszawy, przy czym 4 Dywizja Pancerna usiłowała zdobyć stolicę z marszu. W dniach 8 i 9 września dywizja ta napotkała jednak bezpośrednio na przedpolach stolicy zaciekły opór ze strony garnizonu warszawskiego oraz ludności cywilnej. Po nieudanej próbie zdobycia stolicy z marszu Niemcy skierowali swe główne siły nacierające na Warszawę w kierunku rzeki Bzury, gdzie od 9 do 18 września toczyła się zacięta bitwa, która przeszła do historii pod nazwą Bitwy nad Bzurą. Była ona dowodem, że pomimo poniesionych klęsk żołnierze polscy chcieli nadal walczyć z agresorem. Bitwa ta zasługuje na uwagę również dlatego, że armia polska nie tylko się broniła, ale i atakowała wroga zadając mu poważne straty. Inicjatorem Bitwy nad Bzurą był dowódca Armii "Poznań" gen. Tadeusz Kutrzeba. W bitwie poległo 3 generałów, wielu oficerów i tysiące żołnierzy, a około 40 tysięcy zostało wziętych do niewoli. Nieprzyjaciel, zwłaszcza w pierwszej fazie bitwy odniósł również poważne straty. Poza względami moralnymi bitwa nad Bzurą przyniosła także konkretne korzyści. Przede wszystkim dowództwo niemieckie zmuszone było wycofać część sił spod Warszawy kierując je w rejon walk. Dzięki temu stolica zyskała kilka dni na lepsze przygotowanie się do odparcia wroga. Ponadto związanie sił niemieckich w bitwie nad Bzurą pozwoliło wielu jednostkom wojska polskiego wycofać się za linię rzeki Wisły i opóźniło natarcie nieprzyjaciela na Lublin. Nie zmieniło to jednak ogólnej tragicznej sytuacji militarnej Polski, której los został przesądzony przy biernej postawie zachodnich sojuszników, ponieważ gdy w Polsce trwały walki, na froncie zachodnim toczyła się tzw. dziwna wojna. 5 września Francuzi podjęli ograniczoną ofensywę w Zagłębiu Saary. Mając znaczną przewagę liczebną i materiałową, wkroczyli jedynie 8 km w głąb terytorium niemieckiego na odcinku frontu o szerokości 32 km, pomimo, że nie napotkali przy tym większego oporu wroga. Wkrótce potem, 12 września na posiedzeniu Rady Najwyższej Sprzymierzonych w Abbeville Francja i Wielka Brytania postanowiły, że nie udzielą Polsce realnej, wojskowej pomocy. Francuskie dywizje wycofały się więc za umocnienia Linii Maginota, podczas gdy przysłany na kontynent europejski Brytyjski Korpus Ekspedycyjny stał bezczynnie na granicy francusko-belgijskiej. Stan ten trwał aż do maja 1940 roku. W ten sposób wbrew przyjętym zobowiązaniom, a nawet deklaracjom składanym w pierwszych dniach wojny ani Francja, ani Wielka Brytania nie podjęły działań przeciwko III Rzeszy. Tym samym nie wiązały one sił zbrojnych agresora, któremu pozostawiono wolną rękę do działania na wschodzie. Wojska polskie podczas Bitwy nad Bzurą Tymczasem sytuacja militarna Polski pogarszała się z godziny na godzinę, a Naczelne Dowództwo nie panowało już nad sytuacją. Już około 10 września przesuwając się coraz bliżej granicy rumuńskiej, naczelne władze cywilne oraz wojskowe rozważały przekroczenie granicy polsko-rumuńskiej. 14 września prezydent Mościcki i członkowie rządu znajdowali się już w przygranicznej miejscowości Kuty, w dniu następnym Naczelny Wódz Rydz-Śmigły znalazł się w Kołomyi. Za prezydentem, rządem i naczelnym wodzem podążały drogą na Zaleszczyki w kierunku granicy polsko-rumuńskiej długie kolumny samochodów wiozących wyższych urzędników, oficerów sztabowych oraz ich rodziny. W międzyczasie 13 września wojska niemieckie zajęły miasto Zamość, 14 września Przemyśl, sforsowały rzekę San i podeszły pod Lwów. 16 września nacierający z północy korpus pancerny Guderiana dotarł do Brześcia. Armie niemieckie zamknęły pierścień okrążenia nad rzeką Bug otaczając zgrupowanie polskich jednostek wojskowych, z których uformowano Front Północny oraz Front Środkowy. Najprościej mówiąc wojska niemieckie posunęły się daleko na wschód, osiągając linię rzek Bugu oraz Sanu, w wielu miejscach ją przekraczając. Mapa przedstawiająca przebieg wojny obronnej Polski w 1939 roku W tym czasie rząd radziecki widząc błyskawiczne postępy militarne Armii Niemieckich w Polsce podjął decyzję o wkroczeniu sił zbrojnych ZSRR na wschodnie tereny polskiego państwa. 17 września 1939 roku o godzinie ambasadorowi polskiemu w Moskwie, Wacławowi Grzybowskiemu przedstawiciel rządu radzieckiego Władimir Potiomkin usiłował wręczyć notę, w której powołując się na rozwój wydarzeń rząd ZSRR stwierdzał, że doszło do rozpadu państwa polskiego, a rząd polski stracił kontrolę nad wydarzeniami. Tym samym dodawano, że przestały obowiązywać układy zawarte pomiędzy Związkiem Radzieckim (ZSRR) a Rzeczpospolitą Polską z 1932 roku, które miały obowiązywać do 1945 roku. ZSRR nie może więc dopuścić, stwierdzano w tejże nocie, aby tereny nie zajęte przez Niemców, a leżące w pobliżu jego granic, stały się obszarem działań wojskowych mogących zagrażać bezpieczeństwu państwa radzieckiego. Rząd ZSRR wydał więc Armii Czerwonej rozkaz wkroczenia do wschodnich terenów Polski "i wzięcia pod ochronę życia i mienia mieszkańców Zachodniej Białorusi i Zachodniej Ukrainy". Ambasador Polski odmówił przyjęcia noty. Wczesnym rankiem 17 września wojska radzieckie wkroczyły na wschodnie tereny państwa polskiego. W polskim Naczelnym Dowództwie panowało całkowite zaskoczenie i zamieszanie. Przez wiele godzin nie wypracowano stanowiska wobec wkraczających oddziałów radzieckich. Armia Czerwona toczyła ograniczone walki z Korpusem Ochrony Pogranicza, który jako jedyny stawiał opór. Ciężkie walki oddziały Wojska Polskiego i ochotnicy stoczyli jedynie w obronie Grodna. Brak publicznego formalnego ogłoszenia przez Prezydenta i rząd RP faktu istnienia stanu wojny pomiędzy Związkiem Radzieckim, a Polską oraz brak jednoznacznego rozkazu Naczelnego Wodza stawiania oporu doprowadził do dezorientacji wśród dowódców i żołnierzy. Wiele mniejszych oddziałów Wojska Polskiego nie podjęło walki, składając broń przed Armią Czerwoną. Licznych wziętych do niewoli żołnierzy polskich zwalniano do domów, w przeciwieństwie do oficerów i podoficerów, których zatrzymano w obozach jenieckich. W nocy tego samego dnia rząd polski znajdował się już na terytorium Rumunii. Wbrew porozumieniu polsko-rumuńskiemu o swobodnym prawie przejazdu, pod naciskiem niemieckim i przy porozumieniu Rumunów z rządem francuskim, rząd polski został bez uprzedzenia internowany. Kampania wrześniowa dobiegła końca. 22 września po ciężkich walkach, nie widząc dalszych szans na obronę, a zarazem nie chcąc kapitulować przed Niemcami dowództwo polskie przekazało miasto Lwów Armii Czerwonej. 28 września po heroicznej obronie skapitulowała stolica - Warszawa. 2 października skapitulował ostatni bastion polskiego oporu na wybrzeżu - Hel, którego bohaterska załoga przed pójściem do niemieckiej niewoli zniszczyła broń. 6 października zakończyła się trwająca 4 dni ostatnia batalia kampanii wrześniowej − bitwa pod Kockiem. W tym dniu umilkły ostatnie strzały wojny obronnej narodu polskiego. Polska została podbita i przegrała, ale jej stanowcza walka zakończyła bezkrwawe pasmo podbojów Hitlera w Europie. Tereny na zachód od rzek Pisy, Narwi, Bugu i Sanu znalazły się pod okupacją III Rzeszy, natomiast tereny leżące za tymi rzekami zostały przyłączone do ZSRR. Inwazja na Skandynawię Aby zabezpieczyć dostawy szwedzkich rud żelaza, niezbędnych niemieckiemu przemysłowi wojennemu i uprzedzić spodziewane zajęcie norweskich portów przez aliantów, 9 kwietnia 1940 roku III Rzesza zaatakowała Danię i Norwegię. Dania nie była w stanie stawiać jakiegokolwiek oporu i podporządkowała się Niemcom, broniła się natomiast Norwegia. Pomimo utraty najważniejszych miast słaba 50-tysięczna armia norweska stworzyła ogniska oporu w głębi kraju. Po zaciętych walkach z udziałem polskiej Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich został opanowany też Narwik. Sukces ten nie miał jednak już większego znaczenia w obliczu ataku III Rzeszy na Francję i kraje Beneluksu. W rezultacie w czerwcu alianci wycofali się. Norweskie porty i lotniska stały się odtąd dla Niemców dogodnymi bazami do ataków na Wielką Brytanię i północny Atlantyk. Dania i Norwegia pozostały pod okupacją do ostatnich dni wojny. niemieckie czołgi w stolicy Norwegii, Oslo W czerwcu 1940 roku Związek Radziecki zaanektował Litwę, Łotwę oraz Estonię przyłączając je jako Socjalistyczne Republiki Radzieckie do ZSRR. Józef Stalin próbował rozciągnąć swoją strefę wpływów także na Finlandię. Odmiennie niż republiki bałtyckie, odmówiła ona jednak przyjęcia warunków ZSRR dotyczących baz wojskowych i korekty granicy. W rezultacie została zaatakowana − od 30 listopada 1939 do 13 marca 1940 roku toczyła się tzw. wojna zimowa. Mimo że siły fińskie były zdecydowanie słabsze liczebnie od radzieckich, zdołały zadać im ciężkie straty i obronić granice swego kraju. Kampania francuska 10 maja 1940 roku III Rzesza zaatakowała Holandię, Belgię oraz Luksemburg. Opanowanie przez spadochroniarzy mostów i lotnisk holenderskich pozwoliło armii niemieckiej na zajęcie tego kraju w ciągu sześciu dni. 12 maja Niemcy przerwali front francuski w rejonie Sedanu i ruszyli na zachód, następnego dnia dotarli do kanału La Manche. Lewe skrzydło wojsk alianckich zostało odcięte. 28 maja armia belgijska skapitulowała. Od 26 maja do 4 czerwca w rejonie Dunkierki odbywała się ewakuacja wojsk brytyjskich ("Operacja dynamo"). Plaże pozostawiono wypełnione sprzętem, ale ludzi zdołano wywieźć na Wyspy Brytyjskie. 10 czerwca Włochy wypowiedziały wojnę Francji, co jednak nie mogło już mieć większego wpływu na losy wojny. W cztery dni później Niemcy wkroczyli do Paryża. 22 czerwca pod Compiègne, w tej samej salonce kolejowej, w której podpisano rozejm kończący I wojnę światową, Francuzi sygnowali zawieszenie broni. Północna Francja wraz z Paryżem dostała się pod okupację niemiecką, Alzację i Lotaryngię przyłączono do III Rzeszy, południowa zaś część kraju stała się kolaborującym z Niemcami Państwem Francuskim ze 100 tys. armią i rządem Petaina-Lavala ulokowanym w słynnym kurorcie Vichy. Państwo to istniało do 1942 roku, kiedy całe jego terytorium zaanektowane zostało przez Niemców w związku z wydarzeniami w Afryce Północnej. Bitwa o Anglię 8 sierpnia 1940 roku atakiem niemieckiego Luftwaffe na lotniska Królewskich Sił Powietrznych (RAF) rozpoczęła się powietrzna bitwa o Anglię, trwająca do 31 października. Celem Niemców było osiągnięcie dominacji w powietrzu oraz osłabienie potencjału militarnego wroga, co miało być wstępem do morskiej inwazji III Rzeszy na Wyspy Brytyjskie. Oprócz ataków na cele czysto wojskowe, Luftwaffe podjęła także szeroko zakrojoną kampanię nalotów wymierzonych przeciwko ludności cywilnej, mających złamać morale brytyjskiego społeczeństwa. Wskutek dobrze zorganizowanej brytyjskiej obrony ( skuteczne wykorzystanie sieci stacji radarowych), bitwa zakończyła się jednak porażką Niemiec. Udział w tym mieli Polacy − spośród wszystkich pilotów myśliwskich, broniących angielskiego nieba, 5% pochodziło z Polski. Przypisuje się im 11% wszystkich zestrzeleń samolotów wroga. Oprócz działań powietrznych Niemcy rozwinęli ofensywę morską przy pomocy okrętów podwodnych, pragnąc odciąć Wielką Brytanię od dostaw żywności i materiałów wojennych z kolonii i USA. Bitwa o Atlantyk przybrała na sile. Angielskie samoloty myśliwskie Hawker Huragan podczas lotu bojowego w bitwie o Anglię Kampania bałkańska 28 października 1940 roku Królestwo Italii zaatakowało Grecję. Wojska włoskie zostały jednak szybko powstrzymane i odrzucone, a w grudniu oddziały greckie wkroczyły do południowej Albanii. Szerokiego poparcia Grekom udzielili Brytyjczycy, wysyłając swoje siły ekspedycyjne. Obecność Brytyjczyków w Grecji i niepomyślny rozwój sytuacji politycznej w Jugosławii doprowadził do niemieckiej inwazji na oba te kraje (6 kwietnia 1941 roku). Oprócz Italii do ataku przyłączyły się również Węgry i Bułgaria. Już 12 kwietnia Niemcy wkroczyli do Belgradu, a do 30 kwietnia opanowali lądową część terytorium Grecji. Brytyjczycy wraz z resztkami greckiej armii wycofali się na Kretę. 20 maja na wyspie wylądowały niemieckie oddziały powietrzno-desantowe i pomimo ciężkich strat zdobyły ją (ostatnie oddziały brytyjskie zostały ewakuowane 31 maja). Grecja znalazła się pod niemiecko-włosko-bułgarską okupacją. Inwazja na ZSRR W dniu 22 czerwca 1941 roku III Rzesza Niemiecka wypowiedziała wojnę i dokonała zbrojnej agresji na Związek Radziecki (ZSRR), co otworzyło po raz pierwszy od października 1939 roku front wschodni II wojny światowej. Historiografia radziecka, a następnie rosyjska określa wojnę niemiecko-radziecką (1941-1945) nazwą Wielką Wojnę Ojczyźnianą, jako, że był to najważniejszy okres II wojny światowej, który zakończył się wyzwoleniem Europy i zakończeniem wojny. W działaniach wojennych sojusznikami III Rzeszy były Rumunia, Finlandia, Węgry, Italia oraz oddziały ochotników z Belgii, Holandii, Francji i Hiszpanii. W pierwszych miesiącach wojny Armia Czerwona ponosiła olbrzymie straty w ludziach i sprzęcie, a wojska niemieckie zajęły rozległe obszary Ukrainy, Białorusi i republik nadbałtyckich, docierając jesienią 1941 roku na przedpola Leningradu, Kijowa i Moskwy, gdzie natarcie nieprzyjaciela zostało zatrzymane. Udział ZSRR w wojnie z III Rzeszą pozwolił na utworzenie szerokiej wojennej koalicji antyfaszystowskiej. Nie zmieniając swojego negatywnego stanowiska wobec komunizmu, premier rządu brytyjskiego Winston Churchill natychmiast po wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej zapowiedział nawiązanie bliższej współpracy z ZSRR. W dniu 8 września 1941 roku wojska niemieckie otoczyły od południa miasto Leningrad zajmując Szlisseburg i wychodząc na południowy brzeg jeziora Ładoga. Od tego dnia Leningrad (obec. Sankt Petersburg) znalazł się pierścieniu blokady otoczony przez wroga (na południu przez wojska niemieckie, na północy przez wojska fińskie). Przerwanie blokady miasta trwającej 28 miesięcy nastąpiło 27 stycznia 1944 roku. Przez ten okres okrążony, głodzony i ostrzeliwany przez wojska niemieckie Leningrad stracił swej 1/3 ludności, z głodu zmarło około 700 000 ludzi, w tym także Polacy. "Kraj - matka wzywa!" - plakat radziecki z 1941 roku wzywający do wstępowania do wojska w obronie ojczyzny Żołnierz radziecki broniący pozycji przed niemieckim natarciem W grudniu 1941 roku kontrofensywa radziecka pod Moskwą odrzuciła Niemców spod bram miasta. Ofensywa radziecka była kontynuowana na początku 1942 roku jednak zakończyła się niepowodzeniem (por: Kontrofensywy radzieckie 1941/1942). Umożliwiło to podjęcie ponownych działań ofensywnych przez wojska niemieckie, jednak ich taktyka wojny błyskawicznej po raz pierwszy w dziejach II wojny światowej uległa załamaniu. Wiosną 1942 roku Niemcy, uderzając na południu ZSRR w kierunku Wołgi i roponośnych terenów Kaukazu, doszli do miasta Stalingradu. Bitwa o Stalingrad skończyła się jednak klęską niemieckiej 6 Armii feldmarszałka Friedricha Paulusa, która otoczona w ruinach Stalingradu ostatecznie po długotrwałych i krwawych walkach poddała się 2 lutego 1943 roku. Bitwę przeżyło zaledwie 5% niemieckich żołnierzy, którzy trafili do obozów niemieckich. Obroną Stalingradu (obec. Wołgograd) kierował Wasilij Czujkow. Hitler, zły po przegranej, wydał rozkaz rozliczenia dowództwa za klęskę. Pragnąc odzyskać inicjatywę strategiczną na froncie wschodnim, w lipcu 1943 roku Niemcy przeszli do kontrataku w okolicach Kurska. Bitwa na łuku kurskim, pomimo początkowych sukcesów niemieckich, skończyła się przegraną atakujących i ostateczną utratą przez Niemcy inicjatywy strategicznej na froncie wschodnim. Powstanie odrodzonego Wojska Polskiego W maju 1943 roku na terenie ZSRR z inicjatywy Związku Patriotów Polskich (ZPP) w Sielcach nad Oką rozpoczęto formowanie 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Nowo tworzone siły zbrojne były wojskowo i politycznie podporządkowane ZSRR, natomiast nie uznawały zwierzchnictwa polskiego rządu emigracyjnego w Londynie. Pierwszą bitwą polskiego wojska na froncie wschodnim była bitwa pod Lenino 12–13 października 1943 roku. Następnie oddziały Wojska Polskiego wspólnie z sojuszniczą Armią Czerwoną walczyły z wojskami niemieckimi na Ukrainie, Białorusi, terytorium Polski, w Czechosłowacji oraz w Niemczech. Na przełomie 1943 i 1944 roku sformowano kolejne polskie jednostki w ZSRR, które utworzyły 1 Korpus Polskich Sił Zbrojnych rozwinięty 16 marca 1944 roku w 1 Armię Polską. Odrodzone Wojsko Polskie zostało formalnie powołane ustawą Krajowej Rady Narodowej (KRN) z 21 lipca 1944 roku o przejęciu zwierzchnictwa nad Armią Polską w ZSRR i o scaleniu Armii Ludowej i Armii Polskiej w ZSRR w jednolite Wojsko Polskie. Na mocy tej ustawy, KRN objęła zwierzchnią władzę nad Armią Polską w ZSRR oraz powołała do życia Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego. Od 20 sierpnia 1944 roku prowadzono mobilizację do Wojska Polskiego na wyzwolonych terenach Polski. Jednostki Wojska Polskiego uczestniczyły w bitwie pod Studziankami w sierpniu 1944 roku, w tym czasie też brały udział w walkach o przyczółek czerniakowski. Później brały udział w walkach o przełamanie niemieckich umocnień Wału Pomorskiego, w ramach których zdobywano w marcu 1945 roku silnie umocnioną twierdzę kołobrzeską. Przyłączenie się USA do aliantów Istotnym wydarzeniem, zmieniającym całkowicie układ sił, było przystąpienie do wojny po stronie koalicji antyhitlerowskiej Stanów Zjednoczonych Ameryki (USA) w następstwie japońskiego ataku na amerykańską bazę na Hawajach - Pearl Harbor w dniu 7 grudnia 1941, przeprowadzonego bez wypowiedzenia wojny. Oprócz podjęcia walk z flotą i wojskami japońskimi w Azji południowo-wschodniej i na Pacyfiku, USA, dysponujące ogromnym potencjałem przemysłowym, zaczęły wysyłać oddziały i sprzęt wojskowy do Wielkiej Brytanii oraz Afryki. Kampania apenińska Po pokonaniu sił niemiecko-włoskich w północnej Afryce, alianci dokonali inwazji na Sycylię 10 lipca 1943, a 3 września w południowych Włoszech i 9 września na obcasie włoskiego buta, wylądowała brytyjska 8 Armia dowodzona przez gen. Montgomery'ego, zaś w okolicach Salerno na południe od Rzymu wylądowała 5 Armia amerykańska gen. Marka Clarka. Całymi siłami alianckimi we Włoszech dowodził brytyjski gen. Alexander. Rząd marszałka Pietro Badoglio podpisał akt kapitulacji Włoch, a wkrótce wypowiedział wojnę Niemcom. Początkowo uwięziony dyktator Włoch Benito Mussolini uwolniony został przez niemieckich spadochroniarzy pod dowództwem Otto Skorzeny'ego i uciekł na północ kraju, gdzie ogłosił powstanie sprzymierzonej z Niemcami tzw. Włoskiej Republiki Socjalnej, zwanej Republiką Salo. Zaciekłe walki na tym froncie toczyły się na liniach obronnych: Gustawa i Gotów, aż do 4 maja 1945, kiedy Niemcy ogłosiły kapitulację tego frontu, jeszcze przed końcem wojny. Front zachodni 1944 - 1945 6 czerwca 1944 alianci dokonali wielkiej operacji desantowej we francuskiej Normandii, w ramach Operacji Overlord. Umocnienia Wału Atlantyckiego nie wytrzymały naporu wojsk inwazyjnych pod dowództwem generała Eisenhowera, wspieranych przez siły morskie, powietrzne oraz powietrzno-desantowe. 29 czerwca Amerykanie wyzwolili Cherbourg, a w połowie lipca wojska brytyjskie opanowały po krwawych bojach Caen. W sierpniu doszło do załamania się obrony Niemców w Normandii i okrążenia ich sił w kotle pod Falaise, z czym zbiegło się lądowanie aliantów na południu Francji. 19 sierpnia w Paryżu wybuchło powstanie, któremu przyszły z odsieczą czołgi gen. Leclerca. 25 sierpnia, po czteroletniej okupacji, miasto zostało wyzwolone. Trzy dni później padł garnizon Marsylii. Pierwszy tydzień września przyniósł również wyzwolenie Calais, Rouen, Lyonu oraz znacznej części Belgii z Antwerpią i Brukselą. 17 września rozpoczęła się aliancka Operacja Market Garden. Miała ona na celu uchwycenie mostów na wielkich przeszkodach wodnych w Holandii i otwarcie drogi do przemysłowego serca Niemiec, Zagłębia Ruhry, co zdaniem jej pomysłodawcy Bernarda Montgomery'ego dawało szansę zakończenia wojny przed końcem 1944 roku. Operacja zakończyła się jednak niepowodzeniem, o czym zadecydowała klęska brytyjskich spadochroniarzy pod Arnhem. Porażka ta oraz nadmiernie rozciągnięte linie zaopatrzeniowe aliantów spowodowały zastój na froncie aż do zimy. Dało to Niemcom czas na odbudowanie sił; w grudniu 1944 rozpoczęli oni kontrofensywę w Ardenach, która po początkowych sukcesach zakończyła się klęską, dzięki amerykańskiej obronie Bastogne i przerwaniu pierścienia okalającego miasto przez wojska gen. Pattona. Zachodni alianci wkroczyli na terytorium Niemiec i w marcu 1945 sforsowali Ren, dokonując wielkiego okrążenia wojsk niemieckich w Zagłębiu Ruhry. Następnie ich czołowe oddziały dotarły do Łaby, gdzie 25 kwietnia 1945 nastąpiło spotkanie z idącymi od wschodu wojskami radzieckimi. Front wschodni 1944 - 1945 6 stycznia 1944 roku Armia Czerwona przekroczyła dawną granicę Polski. 22 czerwca, w trzecią rocznicę inwazji Niemiec na ZSRR, rozpoczęła się ofensywa strategiczna na Białorusi, zakończona rozbiciem niemieckiej Grupy Armii Środek. Dzięki temu w lipcu wojska radzieckie sforsowały Bug i wyszły na linię Wisły. W dniu 21 lipca 1944 roku zostało wyzwolone miasto Lublin, dzień później 22 lipca ogłoszono w nim manifest Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (PKWN), który został oficjalnie powołany przez Krajową Radę Narodową (KRN). W Manifeście PKWN wzywano do walki z okupantem niemieckim, ustanawiano KRN jako jedyne legalne źródło władzy w odrodzonej Polsce. Ważnym faktem proklamowania nowego socjalistycznego państwa było również międzynarodowe uznanie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej (TRJN), którego podstawą był Rząd Tymczasowy RP w Lublinie. 1 sierpnia wybuchło powstanie warszawskie, zainicjowane przez Armię Krajową (AK) w celu opanowania stolicy Polski przed nadejściem Armii Czerwonej. Po 63 dniach walki powstanie upadło. Żołnierz 1 Armii Wojska Polskiego oraz żołnierze Armii Czerwonej w wyzwolonej 17 stycznia 1945 roku Warszawie Defilada 1 Armii Wojska Polskiego w wyzwolonej Warszawie 19 stycznia 1945 roku We wrześniu wyczerpana wojną Finlandia poprosiła ZSRR o podpisanie rozejmu i wkrótce potem podjęła działania zbrojne przeciwko swym niedawnym sojusznikom, Niemcom. W październiku Związek Radziecki po raz pierwszy od wybuchu wojny przekroczył przedwojenną granicę III Rzeszy (w Prusach Wschodnich). 12 stycznia 1945 roku ruszyła kolejna wielka ofensywa radziecka, która odrzuciła Niemców od Wisły aż do Wału Pomorskiego, Odry i Nysy Łużyckiej. Dzięki tejże ofensywie już 17 stycznia 1945 roku została wyzwolona przedwojenna stolica Polski Warszawa, a dwa dni później 19 stycznia miasto Łódź. 26 stycznia żołnierze Armii Czerwonej wyzwolili obóz koncentracyjny Auschwitz, gdzie w czasie wojny zamordowano 1 200 000 więźniów, w walkach o wyzwolenie obozu poległo ponad 320 żołnierzy radzieckich, wyzwolenia doczekało 7 000 więźniów. 27 stycznia zostały wyzwolone miasto Katowice oraz Oświęcim. W dniu 1 lutego władze centralne przeniosły się z Lublina do Warszawy. Na południu fronty radzieckie po zajęciu Rumunii (jej rząd oraz rząd bułgarski przeszły na stronę aliantów) wkroczyły na terytorium Węgier oraz Jugosławii. W październiku 1944 roku został wyzwolony Belgrad, a w lutym 1945 roku po długotrwałych walkach padł Budapeszt. W marcu 1945 roku Niemcy podjęli nieudaną ofensywę strategiczną nad Balatonem, swoją ostatnią w tej wojnie. Miesiąc później Armia Czerwona wkroczyła do stolicy Austrii Wiednia. Propaganda niemiecka zapowiadała użycie nowych rodzajów broni odwetowej, tzw. Wunderwaffe, lecz losów wojny nie było już w stanie nic zmienić. Kapitulacja Niemiec Ulica w Berlinie Przełamanie Wału Pomorskiego w ramach operacji pomorskiej i przekroczenie Odry przez armie radzieckie oraz 1 i 2 Armię Wojska Polskiego dało początek operacji berlińskiej, która zakończyła się 2 maja 1945 kapitulacją załogi miasta. Wcześniej, 30 kwietnia Adolf Hitler popełnił samobójstwo. Na mocy jego testamentu władza nad państwem i siłami zbrojnymi przeszła w ręce admirała Karla Dönitza, który powołał we Flensburgu ostatni rząd III Rzeszy. 8 maja Niemcy w jednym ze szkolnych budynków w Reims we Francji skapitulowali na froncie zachodnim przed przedstawicielami armii USA i Wspólnoty Brytyjskiej. Dzień później 9 maja w Berlinie podpisali również akt kapitulacji w obecności delegacji radzieckiej. Tym samym II wojna światowa w Europie oficjalnie dobiegła końca, choć na niektórych obszarach działania zbrojne trwały jeszcze przez jakiś czas (dopiero 11 maja poddała się na terenie Czech Grupa Armii Środek, jako ostatni niemiecki związek operacyjny, do 15 maja toczyły się walki na froncie jugosłowiańskim). Afryka: Walki w północnej Afryce rozpoczęły się w chwili przystąpienia Królestwa Italii do wojny po stronie Niemiec. 13 września 1940 roku armia włoska pod dowództwem marszałka Rodolfo Grazianiego, atakując z Libii, wtargnęła do Królestwa Egiptu i zdobyła Sidi Barrani. Mimo zdecydowanej przewagi liczebnej zatrzymała się tam i zaczęła się umacniać, czekając na zaopatrzenie. Brytyjczycy, dowodzeni przez generała Archibalda Wavella, wycofali się do Marsa Matruh. 9 grudnia ruszyła brytyjska kontrofensywa. Włosi zostali wyparci z Egiptu i utracili Cyrenajkę z Bardią i Tobrukiem. 19 stycznia 1941 roku ruszyła ofensywa Brytyjczyków przeciwko wojskom włoskim we Wschodniej Afryce. Brytyjczycy zaatakowali z trzech stron kierując się na stolicę Etiopii – Addis Abebę. 26 marca po 7-tygodniowym oblężeniu upadła twierdza górska Keren. Brytyjskie oddziały desantowe odbiły stolicę Somalii Brytyjskiej – Berberę. Główny atak brytyjski wyszedł z Kenii i po 53 dniach stałego marszu i walk wojska tego frontu wyzwoliły Addis Abebę. W II poł. maja 1941 roku cała Etiopia, Erytrea i Somalia były wolne od okupantów włoskich. Niemieckie wsparcie dla Italii 9 stycznia 1941 roku Niemcy podjęli decyzję o wsparciu włoskich działań wojennych w Afryce. W lutym do Libii dotarły pierwsze jednostki Niemieckiego Korpusu Afrykańskiego pod dowództwem generała Erwina Rommla. 31 marca ruszyło natarcie wojsk niemiecko-włoskich, przy czym główne uderzenie wyszło od strony pustyni. Rozcięta na dwie części armia brytyjska wycofała się aż nad granicę libijsko-egipską, pozostawiając jedynie załogę w oblężonym Tobruku. 25 sierpnia broniących się w Tobruku Australijczyków wsparła polska Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich. 18 listopada ruszyła brytyjska ofensywa, która po ciężkich walkach zlikwidowała oblężenie Tobruku i wyparła wojska Osi z Cyrenajki. 21 stycznia 1942 roku siły niemiecko-włoskie rozpoczęły kontratak, odzyskując utracone terytorium libijskie i zdobywając twierdzę Tobruk, a następnie wkroczyły w głąb Egiptu docierając pod Al-Alamajn. Ciężkie walki pod Al-Alamajn trwały od 31 sierpnia do 4 listopada i zakończyły się porażką wojsk świeżo mianowanego feldmarszałka Rommla. 7 listopada siły angielsko-amerykańskie w ramach Operacji Torch wylądowały w Maroku i Algierii. Niemcy i Włosi wycofali się do Tunezji, gdzie podjęli próbę kontrofensywy na Linii Mareth, a wobec jej niepowodzenia skapitulowali 12 maja 1943 roku. Azja i Oceania: Wojna na Pacyfiku rozpoczęła się 7 grudnia 1941 roku atakiem japońskich sił powietrznych na bazę amerykańskiej floty w Pearl Harbor. Japończycy zadali duże straty amerykańskiej Flocie Pacyfiku. Dowódcą armii japońskich był Isoroku Yamamoto. Następnie kierując atak na południe, 8 grudnia Japończycy wylądowali na Filipinach, gdzie stawiały im długotrwały opór siły amerykańsko-filipińskie pod dowództwem generała Douglasa MacArthura. Opór obrońców został ostatecznie złamany po zdobyciu twierdzy na wyspie Corregidor 5 maja 1942. Również 8 grudnia 1941 siły japońskie zaatakowały Malaje i 15 lutego 1942, po ofensywie lądowej zdobyły największą na Dalekim Wschodzie bazę brytyjskiej marynarki wojennej i zarazem twierdzę lądową – Singapur. Uwaga Japończyków skierowała się na wyspę Borneo oraz Indie Holenderskie, które zaatakowali w styczniu 1942. Desanty morskie i powietrzne opanowały roponośne obszary Borneo i Sumatry, a broniąca wysp flota aliancka poniosła porażkę w bitwie na Morzu Jawajskim. 9 marca naczelny dowódca wojsk holenderskich podpisał kapitulację Jawy. Indie Holenderskie znalazły się w rękach Japończyków. W celu wzmocnienia morale, amerykańskie bombowce North American B-25 Mitchell startujące z lotniskowca dokonały 18 kwietnia 1942 roku pierwszego nalotu na japońską stolicę Tokio, który przeszedł do historii pod nazwą Rajd Doolittle'a. Lądowa ofensywa Japończyków w Birmie doprowadziła do zajęcia tego kraju w czerwcu 1942 roku i odrzucenia Brytyjczyków do Indii. Chcąc przeszkodzić w usadowieniu się Japończyków na Nowej Gwinei i na Wyspach Salomona, Amerykanie stoczyli bitwę powietrzno-morską na Morzu Koralowym, powstrzymując japoński marsz w kierunku Australii. Zwycięska dla Amerykanów lotniczo-morska bitwa o Midway stoczona między 3 a 6 czerwca 1942 stała się punktem zwrotnym w wojnie na Pacyfiku – Japończycy utracili inicjatywę strategiczną. Na południu Pacyfiku wielomiesięczne zmagania na Guadalcanal w archipelagu Wysp Salomona powstrzymały kolejną japońską próbę marszu w kierunku Australii. W 1943 Amerykanie odzyskali archipelag Wysp Salomona, część zajętych wcześniej przez Japończyków terytoriów Nowej Gwinei i Wyspy Gilberta. 1 lutego 1944 Amerykanie wylądowali na Archipelagu Marshalla, 15 czerwca na Marianach. Grzyb atomowy nad Nagasaki 19-20 czerwca 1944 miała miejsce wielka lotniczo-morska bitwa na Morzu Filipińskim, zakończona amerykańskim zwycięstwem. 20 lipca Amerykanie wylądowali na Guam, a 20 października na wyspie Leyte na Filipinach, gdzie między 23 a 26 października doszło do wielkiej bitwy morskiej zwanej bitwą o Zatokę Leyte stoczonej między Flotą USA, a Cesarską Marynarką, usiłującą zniszczyć przyczółek sformowany przez lądujące w zatoce wojska amerykańskie. W czasie tej bitwy Japończycy pierwszy raz użyli samobójczych oddziałów lotniczych – kamikaze. 19 maja 1945 ustał opór japoński na Filipinach, w czerwcu Amerykanie zdobyli Okinawę. Naloty dywanowe amerykańskich latających fortec zniszczyły Tokio i inne miasta japońskie. 8 sierpnia Związek Radziecki (ZSRR) wypowiedział wojnę Japonii, radzieckie dywizje wkroczyły do Mandżurii, rozbijając szybko japońską Armię Kwantuńską. W dniach 6 i 9 sierpnia Amerykanie zrzucili bomby atomowe na Hiroshimę i Nagasaki, co walnie przyczyniło się do złamania ducha oporu i do podpisania aktu bezwarunkowej kapitulacji Japonii 2 września 1945 (1 września czasu środkowoeuropejskiego). Skutki: Straty w ludności Ofiary II Wojny Światowej II wojna światowa miała tragiczne skutki dla obywateli państw biorących udział w wojnie. Straty wśród ludności cywilnej wyniosły łącznie prawie 33 miliony ludzi. Wojna (zarówno bezpośrednie działania wojenne, jak i nie mające uzasadnienia militarnego alianckie naloty dywanowe czy zaplanowane akcje pacyfikacyjne ze strony Niemców) doprowadziła do dużego zniszczenia w miastach, głównie tych o dużym znaczeniu strategicznym – takich jak Warszawa, Stalingrad, Cherbourg, Drezno, Tokio czy Berlin, a także tragicznych dla Japończyków wybuchów dwóch bomb atomowych (w Hiroszimie i Nagasaki), wskutek czego bezpośrednio zginęło nie mniej niż 150 tys. osób, a kilkadziesiąt tysięcy zostało ciężko rannych (co doprowadziło znaczną ich część do szybkiej śmierci), a dalsze zgony nastąpiły wskutek promieniowania. Znana jest także zbrodnicza działalność hitlerowców zakładających obozy koncentracyjne, będące narzędziem ludobójstwa podbitych narodów. Podział Europy Wskutek wojny z powodu zniszczeń i strat materialnych pozycję na arenie międzynarodowej straciły Wielka Brytania, Japonia, Niemcy i Francja. Od teraz los Europy zależał w głównej mierze od USA i ZSRR. Po konferencji w Jałcie w lutym 1945 roku nastąpił polityczny podział Europy na blok zachodni i blok wschodni (początek zimnej wojny). Na zebraniu Wielkiej Trójki potwierdzającym spotkanie w Teheranie ustalono, że terytoria, zdobyte przez Armię Czerwoną znajdą się w strefie wpływów ZSRR, a te wyzwolone przez aliantów zachodnich – w strefie wpływów państw zachodnich. W ten sposób Polska i pozostałe kraje Europy środkowo-wschodniej stały się zależne od ZSRR, natomiast Grecja, Italia, Francja i Benelux, a po kilku latach także cała Austria – w bloku zachodnim. Jugosławia i Albania opanowane po wycofaniu się Niemców i Włochów przez armię partyzantów Josipa Broz Tito pozostały po wojnie od ZSRR zasadniczo niezależne, choć oba te kraje poszły w następnych latach drogą budowy socjalizmu. Początek ONZ Alianci podjęli działania mające na celu zapobiec powstawaniu konfliktów na arenie międzynarodowej. Powołana została (w miejsce Ligi Narodów) Organizacja Narodów Zjednoczonych mająca przeciwstawiać się przejawom łamania praw człowieka. Państwa należące do ONZ zobowiązały się nie dopuszczać do władzy partii o poglądach neonazistowskich, a nawet je delegalizować. Zakazano propagowania symboli swastyki. Zajęto się także sprawą okaleczonego przez holokaust narodu żydowskiego, co doprowadziło do stworzenia państwa Izrael, na terytorium Palestyny. Dalsze ustalenia Niemcy i Austria zostały podzielone na cztery strefy okupacyjne: brytyjską, francuską, amerykańską (gdzie w 1946 w Norymberdze odbyły się procesy norymberskie skazujące zbrodniarzy wojennych) i radziecką. Według takiej samej zasady podzielono Berlin i Wiedeń. USA dodatkowo przejęły kontrolę nad miastami Bremą i Bremerhaven w strefie brytyjskiej. Włoska Republika Socjalna została rozwiązana. Nowe władze tymczasowe Włoch zgodziły się na przekazanie włoskiej części Dalmacji Jugosławii oraz Dodekanezu Grecji. Anektowana wcześniej Albania stała się ponownie niepodległym państwem. Znacznie zmieniono granice państw w radzieckiej strefie wpływów. Zachodnia granica Polski miała przebiegać wzdłuż biegu rzek Odry i Nysy Łużyckiej, południowa naturalnymi granicami w Sudetach i dalej na wschód według stanu z 1938, wschodnia rzeką Bug i wzdłuż tzw. linii Curzona oraz północna na północnych Mazurach. Polacy zyskali także miasto Gdańsk kontrolowane przed wojną przez Ligę Narodów. Czechosłowacja, ponownie niepodległa, odzyskała Ruś Zakarpacką od Węgier, ale odstąpiła ją ZSRR. Węgry utraciły również Siedmiogród na rzecz Rumunii. Ta zaś utraciła Besarabię na rzecz ZSRR. Na Bułgarię wielkie mocarstwa nałożyły sankcje gospodarcze za przyłączenie Dobrudży kosztem Rumunii w 1940 roku i odcięcie jej dostępu do morza. Na Dalekim Wschodzie Japonia, okupowana przez USA do 1952 roku, straciła, oprócz zdobytych od Amerykanów archipelagów, wszystkie swoje zamorskie terytoria, począwszy od Tajwanu, Hajnanu, Mandżurii i wschodnich Chin na rzecz Republiki Chińskiej, Sachalinu i Kuryli na rzecz ZSRR, Azję Południowo-Wschodnią na rzecz Wielkiej Brytanii i Francji, kończąc na stracie Korei. Cesarz Hirohito musiał zrzec się statutu boga, w 1946 roku uchwalono konstytucję zmieniającą diametralnie ustrój kraju. Zbrodniarze wojenni zostali skazani w Międzynarodowym Trybunale Wojskowym dla Dalekiego Wschodu w Tokio w 1948 roku. Wojna stworzyła sprzyjające warunki do uzyskania niepodległości przez Wietnam (1945), Filipiny (1946) oraz Birmę (1948). W Afryce Północnej Libia i Somalia, dawne posiadłości włoskie, dostały się pod okupację aliantów zachodnich (w 1951 roku Libia ogłosiła niepodległość, a w 1950 roku Somalia znalazła się pod władzą ONZ). W 1941 roku niepodległość odzyskała Abisynia (od 1936 włoska). Na Bliskim Wschodzie okazję do ogłoszenia niezależności zyskała Syria (1946). Postęp w technologii militarnej Podczas II Wojny Światowej szybki rozwój zanotowało wyposażenie żołnierza. Począwszy od pistoletów maszynowych (MP 40 oraz PPSz 41), a skończywszy na karabinach StG 44 i Mosin-Nagant, które powstały w trakcie wojny. W czasie konfliktu swoje początki miały także stacje radiolokacyjne, samoloty z napędem odrzutowym, pociski rakietowe, pierwsze samobieżne wyrzutnie pocisków rakietowych (radzieckie legendarne BM-13 Katiusza, niemieckie Panzerwerfer 42) oraz bomby atomowe. Wysokiej jakości odznaki będące perfekcyjnie wykonanymi rekonstrukcjami odznak wojennych z czasów II wojny światowej. Znajdziesz u nas zarówno odznaki wojsk niemieckich, angielskich jak i amerykańskich z tego okresu. Doskonały materiał użyty do wykonania o... Węgry w trakcie działań wojennych, znanych jako II Wojna Światowa, zaczynały jako kraj neutralny. 1939 rok, wrzesień, władze węgierski nie zgadzają się na przemarsz wojsk niemieckich przez Węgry. Celem tego przemarszu miała być agresja na Polskę. Jednak z czasem, w wyniku rozwoju wypadków na froncie europejskim i klęsce Francji, Węgrzy weszły w skład krajów OSI. Już rok później po raz pierwszy wojska węgierskie angażowały się w trakcie walk, a dokładniej pozwalając Niemcom na przejście przez swoje terytorium, celem ataku na Jugosławię. W tym samym roku armia węgierska zaangażowała się w wojnie z ZSRR, wysyłając do walki 2 Armię. Taka sytuacja sprawiła, że ZSRR wypowiedziała Węgrom wojnę. W sytuacji kiedy było coraz bardziej widoczne, że niemiecka armia ponosi coraz większe straty i tylko kwestia czasu jest kapitulacja, węgierskie władze postanowiły negocjować pokój z aliantami. W odpowiedzi Hitler wysłał na Węgry niemieckie wojska, które rozpoczęły okupację i zainstalowały swoje władze. W wyniku powojennego podziału Europy, Węgry znalazły się w radzieckiej strefie wpływów. Jednym z najbardziej poważnych i znaczących dla historii ludzkości stała się 2 wojna światowa. Broń, która była używana w tej szalonej walce 63 z 74 istniejących wówczas państw, zabił setki milionów istnień białaPrzyniosła 2 wojna światowa broń różnych obiecujących typów: od prostego pistoletu maszynowego do zabudowy reaktywnego ognia - "Катюши". Wiele broni, artylerii, różnorodnego lotniczego, morskiego rodzajów broni, czołgów zostało udoskonalone w tych biała 2 wojny światowej był wykorzystywany do prowadzenia bliskiego walki i jako premia. Zostało ono przedstawione przez: igły i клиновидными bagnetami, którymi odżywiali się karabiny i karabinki; wojsko nożami różnych typów; кортиками dla wyższych lądowych i morskich klas; длинноклинковыми кавалерийскими kontrolerów szeregowca i komendanta; morskimi oficerskimi палашами; premii oryginalne noże, кортиками i 2 wojny światowej odegrała szczególnie ważną rolę, ponieważ w nim udział ogromna ilość ludzi. Od uzbrojenia każdego zależał jak sam przebieg bitwy, jak i jego ZSRR 2 wojny światowej w systemie uzbrojenia armii czerwonej było następujące typy: osobiste табельное (rewolwery i pistolety oficerów), indywidualne różnych jednostek (sklepowe, самозарядные i karabinki automatyczne i karabiny dla zwykłego składu), broń dla snajperów (specjalne самозарядные lub strzelby), indywidualne automatyczne do prowadzenia szturmowe (pistolety maszynowe), zbiorowy rodzaj broni dla plutonów i oddziałów różnych grup wojsk (ręczne, maszynowe), dla specjalnych stanowisk jednostek (karabiny maszynowe, zakotwiczone na sztalugi podporze), противовоздушное uzbrojenie strzeleckie (gniazda karabinów maszynowych ... ... działa przeciwlotnicze i karabiny maszynowe dużego kalibru), pancerna uzbrojenie strzeleckie (czołgowy karabin maszynowy).Bardziej:Główne etapy rozwoju psychiki w филогенезеRozwój psychiki w филогенезе charakteryzuje się kilkoma etapami. Rozważmy dwie główne historie związane z tym - to historyczny rozwój, obejmującego miliony lat ewolucji, historię rozwoju różnych gatunków organizmów to jest gronkowiec i metody jego leczeniaWielu w swoim życiu miał do czynienia z zakażeniem gronkowca. Dlatego konieczne jest posiadanie pełnej informacji o tej chorobie, aby w pełni zrozumieć, co dzieje się w organizmie. Więc co to jest gronkowiec? To bakterie, lub jedną z ich odmian, z kt...Co studiuje morfologia Przed podjęciem się, że studiuje morfologia, należy zauważyć, że sam studiuje ten dział gramatyki. Tak, morfologia studiuje słowo jako część mowy, a także sposoby jego edukacji, jego formy, struktury i gramatyki wartości, a także poszczególne j...Najbardziej znaczący sowieckiej broniW Radzieckiej armii wykorzystywana jest broń, jak słynna i niezastąpiony karabin próbki 1891/30 lata (Mosina), самозарядные karabin SVT-40 (F. W. Tokariewa), automatyczne ABC-36 (S. R. Simonowa), automatyczne broń-karabiny maszynowe ППД-40 (W. A. Degtiarowa), PEPESZE, 41 (R. S. Шпагина), PPS-43 (A. I. Судаева), pistolet typu TT (F. W. Tokariewa), ręczny karabin maszynowy DP (W. A. Degtiarowa, piechota), karabin maszynowy kalibru ДШК (W. A. Degtyarev - R. S. Шпагина), cekaem SG-43 (P. M. Goriunowa), karabiny przeciwpancerne ПТРД (W. A. Degtiarowa) i ПТРС (S. R. Simonowa). Główny kaliber używanej broni - 7,62 mm. Cały ten asortyment w zasadzie został zaprojektowany przez utalentowanych projektantów, połączonymi w specjalne KB (projektowe biura) i приближавшими istotny wkład w przybliżenie zwycięstwa była to broń 2 wojny światowej, jak pistolety maszynowe. Z powodu braku gier na początku wojny złożyło się na niekorzyść dla Związku Radzieckiego na wszystkich frontach. Konieczne było szybkie nagromadzenie tego rodzaju uzbrojenia. W ciągu pierwszych miesięcy jego produkcja znacznie karabiny i karabiny maszynowe Na uzbrojenie w 1941 roku został przyjęty nowy pistolet maszynowy typu - PEPESZE, 41. On przewyższał ППД-40 do ponad 70% w кучности strzelania, był maksymalnie prosty w urządzeniu i miał dobre walory bojowe. Jeszcze bardziej wyjątkowy maszynowy PPS-43. Jego skrócony wariant pozwalał żołnierzowi być bardziej zwrotny w walce. Jest on używany do tankowców, komunikatorów, harcerzy. Technologia produkcji tego pistoletu maszynowego była na najwyższym poziomie. Na jego wykonanie kierowano znacznie mniej metalu i prawie 3 razy mniej czasu, niż podobne, produkowane wcześniej PEPESZE z ciężkiego karabinu maszynowego ДШК z бронебойной kulą pozwalało zadawać obrażenia pojazdów opancerzonych i samolotów wroga. Karabin maszynowy SG-43 na maszynie skasował zależność od dostępności zapasów wody, tak jak miał chłodzenie obrażenia czołgi wroga przyniosło zastosowanie przeciwpancernych karabinów ПТРД i ПТРС. Właściwie z ich pomocą była wygrana bitwa pod walczyli niemcyNiemiecka broń 2 wojny światowej przedstawione w szerokiej rozmaitości. Niemiecki Wehrmacht używał pistolety typu: Mauser C96 - 1895 r., Mauser HSc - 1935-1936., Mauser M 1910., Sauer 38H - 1938 r., Walther P38 - 1938 r., Walther PP - 1929 r. Kaliber tych pistoletów zawahał się: 5,6; 6,35; 7,65 i 9,0 mm. Co było bardzo wykorzystali wszystkie kalibru 7,92 mm typu: Mauser 98k - 1935 r., Gewehr 41 - 1941 r., FG - 42 - 1942 r., Gewehr 43 - 1943 r., StG 44 - 1943 r., StG 45(M) - 1944r., Volkssturmgewehr 1-5 - końca 1944 Maszynowe typ : MG-08 - 1908 r., MG-13 - 1926 r., MG-15 - 1927 r., MG-34 - 1934 r., MG42 - 1941 roku. Używali pocisków kalibru 7,92 maszynowe, tak zwane niemieckie "Шмайссеры", wydawanego następujących zmian: MP 18 - 1917 r., MP 28 - 1928 r., MP35 - 1932 r., MP 38/40 - 1938 r., MP-3008 - 1945 roku. Wszyscy byli kalibru 9 mm. Również wojska niemieckie używane duże ilości трофейного broni strzeleckiej,доставшегося im od armii zniewolonych krajów w rękach amerykańskich żołnierzyJedną z głównych zalet amerykanów na początku wojny było wystarczającą ilość broni automatycznej. USA na czas rozpoczęcia działań wojennych były jednym z niewielu państw na świecie, które prawie całkowicie перевооружили swoją piechotę na automatyczne i półautomatyczne broń. Używali самозарядные karabiny "Grand" M-1, "Johnson" М1941, "Grand" М1D, karabinki M1, М1Ф1, M2, "Smith-Wesson" М1940. Dla niektórych typów karabinów stosowano 22 mm wymienny granatnik M7. Jego zastosowanie znacznie rozszerzał siłę ognia i możliwości bojowe wykorzystali broń-pistolety maszynowe Thompson, Reising, United Defense M42, M3 Grease gun. Reising dostarczali lend-lease do ZSRR. U anglików były na uzbrojeniu automaty: Sten, Austen, Lanchester Zabawne było to, że rycerze brytyjskiej Albionu przy produkcji swoich broń-karabiny maszynowe Lanchester kopiowali niemieckie МР28, a australijski Austen pożyczył konstrukcję u Palna 2 wojny światowej na polach bitew został przedstawiony znanych marek: włoskiej "Берретой", belgijski "Браунингом", hiszpańskiej Astra-Unceta, amerykańskimi Johnson, Winchester, Springfield, angielskim - Lanchester, niezapomniany "Maxim", radzieckie PEPESZE i Słynna "Katiusza"W rozwoju uzbrojenia artyleryjskiego tego czasu głównym etapem było opracowanie i wdrożenie odrzutowych nastaw do strzelania radzieckiej maszyny bojowe artylerii rakiet BM-13 w wojnie jest ogromna. Jest ona znana wszystkim przydomek "Katiusza". Jej pociski odrzutowe (SM-132) w ciągu kilku minut można zniszczyć nie tylko siłę i technikę przeciwnika, ale, co szczególnie ważne, i podważyć jego ducha. Pociski zostały zamontowane na bazę takich pojazdów, jak radziecki ZIS-6 i amerykański, importowane z lend-lease, napęd na wszystkie koła Studebaker instalacje zostały wykonane w czerwcu 1941 roku w fabryce "Komintierna" w Woroneżu. Ich salwa pobił niemców 14 lipca tego samego roku pod Оршой. W ciągu zaledwie kilku sekund, wydając okropny ryk i wyrzucając dym i płomienie, rakiety uderzyły na nieprzyjaciela. Ogniste tornado całkowicie strawił wroga transporty kolejowe na stacji projektowaniu i tworzeniu śmiercionośnej broni brał udział Jet instytut naukowo-badawczy (РНИИ). To właśnie jego pracownikom - i. I. Гваю, A. S. Popov, vn. Галковскому i innych - jesteśmy zobowiązani czcić za stworzenie takiego cudu techniki walki. W latach wojny powstało ponad 10 000 takich "Vanyusha"Na uzbrojeniu armii niemieckiej też miałem podobną broń - to jet moździerz 15 cm Nb. W41 (Nebelwerfer), lub po prostu "Vanyusha". Była to broń bardzo niskiej dokładności. Miało to duży rozrzut pocisków w поражаемой terenu. Próby modernizacji moździerz lub wykonać coś takiego "Катюше" nie udało się zakończyć z powodu klęski wojsk wszystkich jej piękno i różnorodność pokazała nam 2 wojna światowa broń - znanych czołgi 2 wojny światowej były: radziecki czołg średni-bohater T-34, niemiecki "zwierzyniec" - ciężkie czołgi T - VI "Tygrys" i średnie PzKpfw V "Panther", amerykańskie czołgi średnie "Sherman", " M3 "Czy", japoński czołg pływający "Мидзу Сенся 2602" ("Ka-Mi"), angielski czołg lekki Mk III Valentine", ich czołg Churchill", itp."Churchill" jest znany z tego, że kupiony przez lend-lease do ZSRR. Jego pancerz anglicy doprowadzili w końcu obniżenia kosztów produkcji do 152 mm. W walce był zupełnie wojsk pancernych w czasie ii wojnyW planach hitlerowców w 1941 roku było błyskawiczne ataki танковыми klinów wzdłuż szwów wojsk radzieckich i ich pełne otoczenie. To był tak zwany blitzkrieg - "wojna błyskawiczna". Podstawą wszystkich działań zaczepnych niemców w 1941 roku były właśnie wojsk radzieckich czołgów za pomocą lotnictwa i artylerii dalekiego na początku wojny o mało nie doprowadziły do upadku ZSRR. To ogromny wpływ na przebieg wojny miało posiadanie odpowiedniej ilości wojsk z najbardziej znanych bitwach 2 wojny światowej - bitwa pod Прохоровкой, która odbywała się w lipcu 1943 roku. Kolejne ofensywne operacje wojsk radzieckich od 1943 do 1945 roku wykazały moc naszych wojsk pancernych i umiejętności taktyczne walki. Wrażenie, że metody stosowane przez hitlerowców na początku wojny (to cios танковыми grupami w styk wroga połączeń), teraz stały się integralną częścią sowieckiej taktyki walki. Takie ciosy zautomatyzowane stanowiska korpusami i танковыми grupami były doskonale widoczne w Kijowskiej operacji ofensywnej, Białoruskiej i operacja lwowsko-Сандомирской, Яссо-Кишеневской, Nadbałtyckiego, Berlińskiego ofensywnych operacjach przeciwko niemcom i w Mangzhurskoy - wobec czołgi sowieckieCzołgi, broń 2 wojny światowej, który pokazywał światu zupełnie nowe techniki wielu bitwach szczególnie wyróżniły się legendarneradzieckie czołgi średnie T-34, później - T-34-85, ciężkie - KV-1 później KV-85, IS-1 i IS-2, a także samobieżne zabudowy SU-85 i legendarnego T-34 zaprezentowała na początku lat 40-tych znaczny skok w światowym танкостроении. W tym czołgu łączyły silne uzbrojenie, pancerz i duża mobilność. Ogółem w latach wojny było ich wydany około 53 tys. sztuk. Te maszyny bojowe brali udział we wszystkich odpowiedzi na pojawienie się wojsk niemieckich najpotężniejszych czołgów T - VI "Tygrys" i T-V "Panther" w 1943 roku został utworzony radziecki czołg T-34-85. Przeciwpancerny pocisk jego broń - ZIS-S-53 z 1000 m przebijał pancerz "Pantery" i z 500 m - "Tygrysa".Pewnie walczyli z "Tygrysy" i "Pantery" z końca 1943 roku także czołgi ciężkie IS-2 i samobieżne zabudowy SU-152. Z 1500 m czołg IS-2 walnął frontalny pancerz "Pantery" (110 mm) i praktycznie прошивал jej wnętrzności. Pociski SU-152 mogli zgrać wieży z niemieckich IS-2 otrzymał tytuł najpotężniejszego czołg 2 wojny i flota wojennaJedne z najlepszych samolotów tego czasu uważa niemiecki bombowiec nurkujący Junkers Ju 87 "Stuka" wzmocnioną "latającą fortecę"-17, "latający czołg sowiecki" Il-2, słynne myśliwce La-7 i Jak-3 (ZSRR), «Spitfire» ( Anglia), "North American P-51" «Mustang» ( STANY zjednoczone) i "Messerschmitt Bf 109" (Niemcy).Najlepsze liniowymi okrętami marynarki wojennej różnych krajów w latach 2 wojny światowej były: japońskie "Yamato" i "Musashi", angielski "Nelson", amerykański "Iowa", niemiecki "Тирпиц", francuski "Richelieu" i włoska "Литторио".Wyścig zbrojeń. Zabójcza broń masowego rażeniaBroń 2 wojny światowej uderzyło świat swoją mocą i przemocą. To pozwalało spożywać praktycznie bez przeszkód ogromna ilość ludzi, sprzętu i wojskowych, wymazać z powierzchni ziemi całe 2 wojna światowa broń masowego rażenia różnych gatunków. Szczególnie śmiercionośne na długie lata stała się zbrojeń, stała napięcia w strefach konfliktów, interwencja możnych tego świata w sprawy innych - wszystko to może wywołać nową wojnę o dominację nad światem.

bronie niemieckie z 2 wojny światowej